Udając się do instytucji państwowych, należy mieć na uwadze fakt, iż załatwienie niektórych spraw urzędowych może być obarczone dodatkową opłatą. W takich przypadkach konieczne jest uiszczenie tzw. opłaty skarbowej za dokonanie określonej czynności urzędowej. Opłata skarbowa jest pobierana w różnych wysokościach, w zależności od przedmiotu sprawy i wnioskowanego dokumentu. Istnieją jednak sytuacje, w których podatnicy mogą być zwolnieni z obowiązku jej zapłaty. O tym w jakich sytuacjach opłata skarbowa nie jest pobierana dowiesz się w artykule!
Kiedy występuje opłata skarbowa?
Co do zasady opłata skarbowa pełni formę daniny publicznoprawnej, porównywana jest najczęściej do podatków i opłat celnych, z tą drobną różnicą, że stanowi ona formę ekwiwalentu za zrealizowane przez państwo usługi. Zazwyczaj opłata skarbowa występuje jako zapłata za realizowaną usługę, której świadczeniem końcowym jest otrzymanie wnioskowanego dokumentu.
Zgodnie z art. 1 ust. 1-2 ustawy o opłacie skarbowej, podlegają jej odpowiednio:
1) „w sprawach indywidualnych z zakresu administracji publicznej:
a) dokonanie czynności urzędowej na podstawie zgłoszenia lub na wniosek,
b) wydanie zaświadczenia na wniosek,
c) wydanie zezwolenia (pozwolenia, koncesji);
2) złożenie dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa lub prokury albo jego odpisu, wypisu lub kopii – w sprawie z zakresu administracji
publicznej lub w postępowaniu sądowym.
2. Opłacie skarbowej podlega również dokonanie czynności urzędowej, wydanie zaświadczenia oraz zezwolenia (pozwolenia) przez podmiot inny niż organ administracji rządowej i samorządowej, w związku z wykonywaniem zadań z zakresu administracji publicznej, a także złożenie w takim podmiocie dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa lub prokury albo jego odpisu, wypisu lub kopii”.
Kto jest zobowiązany do zapłaty opłaty skarbowej i kiedy
Opłacie skarbowej podlegają osoby fizyczne, osoby prawne i jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, w przypadku gdy dokonują zgłoszenia lub składają wniosek o zezwolenie (pozwolenie, koncesja) lub zaświadczenie, na skutek których dokonują się czynności urzędowe. W przypadku, gdy stroną wnioskująca jest mocodawca, pełnomocnik lub prokurent, działający z ramienia osoby wnioskującej, bezpośrednio w jej imieniu, wówczas obowiązek uiszczenia tej opłaty spoczywa na osobie wnioskującej (osobie fizycznej, osobie prawnej lub jednostce organizacyjnej niemającej osobowości prawnej).
W przypadku, gdy stroną wnioskującą jest więcej niż jeden podmiot, wówczas obowiązek zapłacenia opłaty skarbowej, jest proporcjonalnie dzielony pomiędzy te osoby (podmioty) w sposób solidarny. Jeśli któryś z podmiotu jest zwolniony z zapłaty, wówczas pozostałe podmioty muszą dokonać zapłaty w wartości proporcjonalnej do ich liczby.
Zgodnie z art. 6 ust. 1. ustawy o opłacie skarbowej, obowiązek zapłaty opłaty skarbowej powstaje z chwilą:
-
dokonania zgłoszenia lub złożenia wniosku o dokonanie czynności urzędowej;
-
złożenia wniosku o wydanie zaświadczenia;
-
złożenia wniosku o wydanie zezwolenia (pozwolenia lub koncesji);
-
złożenia dokumentu w organie administracji publicznej, sądzie lub podmiocie, o którym mowa w art. 1 ust. 2;
-
użycia zaświadczenia w sprawie innej niż wymieniona w art. 2 ust. 1.
Opłatę skarbową należy uiścić w momencie powstania obowiązku jej zapłaty, odpowiednio przed lub po dokonaniu czynności urzędowych, w zależności od przedmiotu sprawy. Wpłaty dokonuje się w kasie urzędu, w którym wnioskujemy o wydanie decyzji, czy też zaświadczenia lub bezpośrednio na jego rachunek bankowy.
Kto jest zwolniony z opłaty skarbowej
W odniesieniu do niektórych podmiotów, przewidziane jest zwolnienie z obowiązku dokonywania opłaty skarbowej. Zgodnie z art. 7 ustawy o opłacie skarbowej zwolnieniu od opłaty skarbowej podlegają:
-
państwa obce i ich przedstawicielstwa dyplomatyczne, urzędy konsularne i siły zbrojne, międzynarodowe organizacje i instytucje oraz ich oddziały, a także przedstawicielstwa, korzystające na podstawie ustaw, umów lub powszechnie uznanych zwyczajów międzynarodowych z przywilejów i immunitetów, a także członków ich personelu i inne osoby zrównane z nimi, jeżeli nie są one obywatelami polskimi i nie mają miejsca stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
-
jednostki budżetowe;
-
jednostki samorządu terytorialnego;
-
organizacje pożytku publicznego, jeżeli dokonują zgłoszenia lub składają wniosek o dokonanie czynności urzędowej, albo wniosek o wydanie zaświadczenia lub zezwolenia – wyłącznie w związku z nieodpłatną działalnością pożytku publicznego, w rozumieniu przepisów o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie;
-
osoby, które dokonując zgłoszenia lub składając wniosek o dokonanie czynności urzędowej, albo wniosek o wydanie zaświadczenia lub zezwolenia (pozwolenia, koncesji), albo składając dokument stwierdzający udzielenie pełnomocnictwa lub prokury, albo jego odpis, wypis lub kopię przedstawią zaświadczenie o korzystaniu ze świadczeń pomocy społecznej z powodu ubóstwa;
-
osoby fizyczne prowadzące czynną ochronę gatunkową oraz osoby fizyczne, których gospodarstwo rolne, leśne lub rybackie narażone jest na szkody wyrządzane przez gatunki zwierząt chronionych, nieobjęte odszkodowaniem Skarbu Państwa – wyłącznie w zakresie przedmiotów opłaty skarbowej związanych z ochroną przyrody.
Kiedy opłata skarbowa może zostać zwrócona?
Zdarzają się sytuacje, w których podmioty zobowiązane do zapłaty opłaty skarbowej, mogą otrzymać jej zwrot. Opłata skarbowa jest zwracana w przypadku, gdy czynności urzędowe, objęte opłatą nie zostaną wykonane. Ma to zastosowanie nie tylko do zaświadczeń, ale także do koncesji i pozwoleń, które mimo dokonania opłaty nie zostały wydane, co jest równoznaczne z tym, iż wpłacony ekwiwalent, w wyniku niezrealizowanej usługi, staje się urzędowi nienależny.
Podmiot, na którego rzecz świadczona miała być usługa, z uwagi na jej niezrealizowanie przez instytucję państwową, ma prawo ubiegać się o zwrot uiszczonej na ten cel opłaty. Aby jednak opłata skarbowa została zwrócona, konieczne jest sporządzenie pisemnego wniosku. Warto podkreślić, iż zwrot dokonanej wpłaty w powyższej sytuacji, może nastąpić w ciągu 5 lat licząc od końca roku, w którym dokonano płatności. Po upływie tego czasu, opłata skarbowa nie podlega zwrotowi.
Podsumowując, obowiązkowi zapłaty opłaty skarbowej podlegają podmioty, na których wniosek są dokonywane czynności urzędowe. Należy przy tym pamiętać, że nie wszystkie czynności instytucji państwowych są objęte opłatą skarbową. Szczegółowe informacje na temat przedmiotów i stawek oraz zwolnień podmiotowych, zawarte są w załączniku do ustawy o opłacie skarbowej.
