Darowizna od rodziców - kiedy podlega zwolnieniu z podatku?

Powszechnie mówi się o tym, że darowizna w najbliższej rodzinie jest zwolniona z podatku od spadku i darowizn. Niestety, z tego powodu wiele osób nie zdaje sobie sprawy, że w pewnych przypadkach należy dopełnić formalności względem Fiskusa. Warto się zastanowić, czy darowizna od rodziców podlega opodatkowaniu. 

Darowizna od rodziców a kwota wolna od podatku

Opodatkowaniu podatkiem od spadku i darowizn podlegają wszystkie darowizny, jednakże w zależności w danej grupy podatkowej, w jakiej znajduje się darczyńca, możemy mówić o pewnej kwocie wolnej od podatku. W takiej sytuacji, gdy darowizna nie przekracza tej kwoty, podatku nie trzeba płacić.

Wyróżniamy następujące grupy podatkowe:

• Grupa 1, do której należy: małżonek, zstępni (np. syn, córka, wnuki, prawnuki), wstępni (np. matka, ojciec, dziadkowie), rodzeństwo, ojczym, macocha, pasierb, zięć, synowa, teściowie - kwota wolna od podatku wynosi 9 637 zł,
• Grupa 2, do której należy: zstępni rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonkowie rodzeństwa małżonków, małżonkowie innych zstępnych - w tym przypadku kwota wolna od podatku wynosi 7 276 zł,
• Grupa 3, do której należą pozostałe osoby nie zaliczane do poprzednich grup - tutaj kwota wolna od podatku wynosi 4 902 zł.

Jeśli darowizna od tej samej osoby następuje więcej niż jeden raz w ciągu 5 lat, to należy ująć wartość przekazanej darowizny łącznie w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie. Wówczas podstawą opodatkowania jest suma wszystkich otrzymanych darowizn od jednej osoby w ciągu 5 lat.

Co ważne, oprócz trzech podstawowych grup, w ramach grupy 1 wyróżniamy również tzw. grupę 0, do której należą:

• małżonek, 
• zstępni (np. syn, córka, wnuki, prawnuki), 
• wstępni (np. matka, ojciec, dziadkowie), 
• pasierb, 
• rodzeństwo, 
• ojczym, 
• macocha.

W przypadku tych osób, bez względu na wartość darowizny, wszystkie z nich mogą być zwolnione z opodatkowania. Po przekroczeniu kwoty wolnej nadal można skorzystać ze zwolnienia. Ważne jest jednak, by pamiętać, iż otrzymanie darowizny wyższej niż kwota zwolniona z podatku (tj. 9 637zł), wymaga zgłoszenia tego do US w terminie 6 miesięcy za pomocą druku SD-Z2. Na wniosku SD-Z2 należy wykazać kwotę, o jaką przekroczony został limit kwoty wolnej od podarku od spadku i darowizn.

Darowizna od rodziców - czy wystąpi obowiązek opodatkowania?

Rodzice należą do 0-owej grupy podatkowej. Właśnie dlatego darowizna w tym przypadku jest zwolniona z opodatkowania do kwoty 9 637 zł. Powyżej tej kwoty również nie powstanie obowiązek podatkowy pod warunkiem, że darowizna powyżej limitu zwolnienia z podatku zostanie zgłoszona do US przez druk SD-Z2 w odpowiednim terminie. 

Rozliczenie pieniężnej darowizny od rodziców?

Darowizna od rodziców (tj. grupy 0) o wartości powyżej 9 637 zł nie będzie podlegać opodatkowaniu, o ile zostanie odpowiednio udokumentowana np.:

• dowodem przekazania na rachunek bankowy nabywcy,
• lub przekazem pocztowym,
• bądź darowizna wpłynęła na jego rachunek prowadzony w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej.

W takiej sytuacji do wniosku SD­-Z2 należy dołączyć wspomniane dowody otrzymania darowizny.

Niezgłoszona darowizna od rodziców - czym to skutkuje? 

Niezgłoszona darowizna od rodziców w konsekwencji powoduje to, że jest ona opodatkowana na zasadach ogólnych. W takim przypadku darowizna wywołuje obowiązek złożenia deklaracji i zapłaty podatku. Warto również pamiętać, iż niezgłoszona darowizna od grupy 0 może wiązać się z karą za niedotrzymanie obowiązku zgłoszeniowego, co traktowane jest przez Fiskusa jako oszustwo. W przypadku, gdy darowizna wiąże się z dużym wydatkiem, darczyńca (w naszym przypadku rodzice) powinni potrafić wskazać źródło pochodzenia pieniędzy przeznaczonych na zakup ofiarowanego przedmiotu.

Przekazanie darowizny otrzymanej od rodziców do majątku firmy

Otrzymana darowizna może zostać przekazany przez przedsiębiorcę na cele działalności jako środek trwały, jednakże zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 45a lit a ustawy o PIT, za koszty uzyskania przychodów nie uważa się odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych nabytych nieodpłatnie, z wyjątkiem tych, które zostały nabyte w drodze spadku, jeżeli nabycie to korzysta ze zwolnienia od podatku od spadków i darowizn. 

W przypadku, gdy środek trwały nie był wcześniej amortyzowany przez darczyńcę, dokonywane od jego wartości odpisy amortyzacyjne nie mogą stanowić kosztu uzyskania przychodu. Przedsiębiorcy, którzy nie skorzystali ze zwolnienia z podatku od spadków i darowizn, nadal mogą zaliczać do kosztów uzyskania przychodu odpisy amortyzacyjne związane ze środkiem trwałym otrzymanym w formie darowizny. 

Wspomniane powyżej przepisy należy rozpatrzyć chcąc wprowadzić w środki trwałe darowiznę od rodziców oraz ujmować odpisy amortyzacyjne w kosztach podatkowych.